Stromingsverslag 'Bint'

Stromingsverslag ‘Bint’

 

a. i. Ferdinand Bordewijk, Bint

ii. ’s-Gravenhage, 1984, 22^e druk (1^e druk 1934)

iii. 79 pagina’s

b. Psychologische roman

 

c. Samenavtting

 

Het begint op een sombere ochtend in november. Een nieuwe leraar meldt zich op de school van Bint. Het is De Bree, hij zal voor het hele jaar invallen voor een andere docent die is weggepest. Het is zijn eerste baan als leraar en hij is niet van plan om langer dan noodzakelijk te blijven.

 

Als hij Bint ontmoet heeft hij gelijk groot ontzag voor de man met de stalen tucht. De school is berucht geworden in de stad en laat al drie jaar lang geen leerlingen meer toe, omdat er al veel geruzied is door ouders over Bints strenge regime. Maar Bint is onbuigzaam en zet zijn wil door, met als gevolg dat er alleen nog maar vierde- en vijfdeklassers over zijn.

 

Het eerste uur moet De Bree les geven in 4D, een klas die Bint persoonlijk heeft samengesteld. De Bree noemt deze klas consequent 'de Hel' en de leerlingen van 4D worden ook steeds als monsterlijke dieren beschreven. Vanaf het begin is het duidelijk voor De Bree dat deze klas 'een meesterwerk in wording' is, en zijn onverdeelde aandacht nodig heeft, elke verslapping zou fataal kunnen zijn voor het volgroeien van 'Bints monsters'.

 

Met de drie andere klassen heeft De Bree weinig moeite. De eerste klas typeert hij als “de bloemenklas” en de leerlingen als "planten" of "bloemen". De tweede klas noemt hij “de bruinen”, een zeer leergierige klas. De derde is ijverig, maar kleurloos. Daarom noemt De Bree hen “de grauwen”.

 

Na een slecht kerstrapport pleegt een van de leerlingen, Van Beek, zelfmoord. Bint voorspelde al dat dit zou gebeuren, maar greep niet in. Hierdoor ontstaat een oproer, maar dat wordt neergeslagen door de Hel, geïnstrueerd door Bint. Ook een opstand door tegenstanders van Bint wordt door hen neergeslagen en de tegenstanders worden van school gestuurd. De school is nu volledig gezuiverd. Ook voor De Bree, want Jérôme Fléau is ook van school gegaan.

 

Met de schoolreis gaat De Bree mee met de helft van de Hel. Twee leerlingen worden gestraft omdat ze tegen de instructies in, toch hun eigen gang gaan.

 

Aan het eind van het jaar besluit De Bree toch te blijven, ondanks zijn voornemen na een jaar weg te gaan. Maar Bint is weg. De dood van Van Beek had hij zich toch aangetrokken. Zo blijkt dat zelfs Bint niet is opgewassen tegen zijn eigen regime. De Bree wilde hem nog eens opzoeken, maar hij werd aan de deur geweigerd.

 

4D is inmiddels 5C. Examenklas. Hoewel de klas het probeerde geeft De Bree niet toe en is er nog steeds oorlog.

 

Stroming

 

Bint past in de stroming ‘nieuwe zakelijkheid’. Deze stroming is in Duitsland ontstaan in de jaren ’20 rond het Bauhaus, een opleidingsschool te Weimar voor schilder- en beeldhouwkunst, architectuur, kunstnijverheid en fotografie. De mensen daar vonden functie belangrijker dan de vorm (functionalisme). Er werden daar dingen ontworpen die wij nu nog gebruiken, zoals hoogbouw met voornamelijk glas aan de buitenkant, vuurvast glaswerk, roestvrijstalen bestek enzovoort.

In de literatuur waren kenmerken van deze stroming nuchtere schrijfstijl met korte zinnen en geen versieringen of uitvoerig taalgebruik. Nog wat kenmerken zijn dat er weinig emoties werden beschreven en er niet veel informatie om de kern werd gegeven; er moest ‘gewoon’ gezegd worden wat er gezegd moest worden. Ook eerbied voor gewone dingen zoals de natuur en kritiek op de maatschappij (voor op het opkomende fascisme) zijn kenmerken van de nieuwe zakelijkheid.

Deze kenmerken zijn goed terug te vinden in Bint. Er worden veel korte zinnen gebruikt en er worden vrijwel geen karakters van personages beschreven. Ook wordt er niet echt geschreven over emoties. Respect voor alledaagse dingen is terug te vinden in De Bree. Vooral tijdens het schoolreisje zie je dat hij respect heeft voor de natuur.

Kritiek op de maatschappij is natuurlijk te terug te zien in het strenge regime van Bint. Bordewijk kreeg na het verschijnen van het boek kritiek uit met name de linkse hoek dat hij de stalen tucht van Bint zou verheerlijken. Veel mensen denken echter dat Bordewijk met zijn boek wilde waarschuwen voor het opkomende fascisme.